Xà gồ là gì ?

Xà gồ là gì ?

Xà gồ là thành phần quan trọng có vai trò chịu tải trọng lượng của toàn bộ phần mái

Xà gồ là một thành phần có cấu trúc ngang của mái nhà, thường có dạng máng rãnh hoặc hình W, có vai trò chịu tải của toàn bộ tầng mái, vật liệu phủ như tôn, ngói … Để chịu được sức nặng này, xà gồ phải được kết hợp hỗ trợ bởi các vì kèo gốc, các bức tường xây dựng, các dầm thép …

Nếu xét về cấu tạo thì xà gồ gồm 2 loại: xà gồ gỗ và xà gồ thép. Xà gồ gỗ thường dùng trong kiến trúc xây dựng ngày xưa, tuy nhiên dễ bị cháy, khả năng chống mối mọt, mục thấp nên dần dần đã được thay thế bằng xà gồ thép – loại xà gồ được sử dụng phổ biến và rộng rãi ngày nay.

Ưu điểm

• Xà gồ thép được làm từ thép mạ hợp kim nhôm kẽm nên có độ bền cao, độ cứng tốt, không bị rỉ sét, không lo bị mục hoặc mối mọt
• Không bị cong vẹo, xoắn khi thi công
• Không lo bị cháy, mối mọt hoặc bị mục
• Giá xà gồ tương đối rẻ, hợp lý, tiết kiệm
• Xà gồ thép có nhiều quy cách kích thước, có thể gia công đột lỗ đáp ứng theo yêu cầu của khách hàng.
• Trọng lượng nhẹ, giúp giảm nhẹ trọng lượng tổng thể phần mái nhà

Ứng dụng

Với những ưu điểm vượt trội nói trên, hiện nay xà gồ thép được ứng dụng với nhiều công trình, nhiều mục đích khác nhau:

• Chuyên dùng làm khung, đòn thép, kèo thép cho nhà ở, kho xưởng
• Làm nhà khung nhà, mái nhà cho các công trình dân dụng.
• Xà gồ thép thường dùng làm đòn tay thép trong thiết kế gác đúc, nhà tiền chế

Các loại xà gồ phổ biến hiện nay

Nếu xét về cấu tạo thì xà gồ gồm 2 loại: xà gồ gỗ và xà gồ thép. Tuy nhiên ngày nay người ta đa số sử dụng xà gồ thép vì nó có ưu điểm hơn hẳn xà gồ gỗ. Vì vậy khi nói đến xà gồ người ta thường hiểu là xà gồ thép

Xà gồ thép có các loại theo hình dạng như: xà gồ C, xà gồ Z, xà gồ U

Xà gồ C

Xà gồ C là loại xà gồ có hình chữ C, thường dùng trong xây dựng nhà kho, nhà thi đấu…

• Xà gồ thép C là loại xà gồ có dạng hình chữ C, với nhiều ưu điểm như có khả năng chịu lực tốt, dễ tháo lắp, thi công, vận chuyển, khối lượng nhẹ
• Thường được dùng trong các công trình xây dựng có quy mô lớn như: nhà thi đấu, bệnh viện, kho, xương…
• Sử dụng ở các công trình có bước cột (khoảng cách giữa 2 cột) nhỏ hơn 6 mét.

Xà gồ Z

Xà gồ Z có nhiều ưu điểm và chịu tải tốt hơn xà gồ c

• Là loại xà gồ có mặt cắt hình chữ Z, (có nhiều ưu điểm giống xà gồ C như: nhẹ, dễ gia công, vận chuyển, chịu lực tốt, độ bền cao, có nhiều kích thước phù hợp với nhiều công trình)
• Xà gồ thép hình Z có thể đột lỗ ở 2 đầu, hay cạnh sườn giúp liên kết xà gồ bằng bulong một cách dễ dàng
• Có khả năng nối chồng xà gồ Z lên nhau nên khả năng chịu trọng tải của xà gồ Z lớn hơn xà gồ C.
• Sử dụng cho các công trình rộng có bước cột lớn hơn 6 mét.

Thiết kế xà gồ trong xây dựng cần lưu ý gì ?

Việc thiết kế xà gồ xây dựng cần chú ý các điểm sau:

• Chú ý đến trọng lượng mái: Xà gồ cần thiết kế phù hợp với trọng lượng tấm lợp mái (sử dụng nhiều xà gồ hơn tấm lợp nặng, nếu tấm lợp mái nhẹ thì dùng ít xà gồ và thưa hơn để tiết kiệm chi phí

• Xà gồ được cân đối tỷ lệ là 1/32 giữa chiều dài so với độ sâu, ốp ván gỗ và tấm kim loại sử dụng cho tường và mái cần có sự phù hợp tương ứng với chiều dài và tải trọng của các xà gồ mái.
• Khoảng cách giữa các xà gồ tường và xà gồ mái thường là 4 – 6 fit (tương ứng từ 1,2 đến 1,8 mét)
• Tấm lợp mái được dùng như một màng chắn gió cùng với một hệ thống giằng ngang bên dưới
• Thanh treo cần được trang bị cho toàn bộ chóp mái và phải cân bằng tương ứng phía đối diện của các chóp mái.
• Để tăng độ cứng ngang và  vững chắc thì đòn đỉnh mái cần được gắn chặt với nhau ở các điểm khác dọc theo chiều dài của chúng .
• Việc lựa chọn loại xà gồ cần phải xem xét yêu cầu của từng loại công trình để sử dụng cho hợp lý.